امتداد دو گسل خزر و عشق آباد در دریای مازندران، ثبت11 درصد زلزله های ساحلی در آب - عینک ورساچه

به گزارش عینک ورساچه، مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه نزدیکترین گسل شناخته شده به رومرکز زلزله 3.3 روز گذشته چالوس، گسل طویل خزر است، گفت: این گسل 15 کیلومتر با رومرکز فاصله دارد از این رو ضمن آنکه امتداد گسل عشق آباد ترکمنستان، در راستای شرقی- غربی با خمشی اندک که امتداد آن را به جنوب شرق- شمال غرب تبدیل می نماید از وسط دریای مازندران عبور می نماید،

دکتر علی بیت اللهی عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت و گو با عینک ورساچه، با اشاره به زلزله روز گذشته در چالوس، گفت: این زلزله به بزرگی 3.3 روز گذشته آدینه 19 بهمن ماه در شمال چالوس رخ داد.

وی موقعیت این زمین لرزه را بر اساس گزارش مرکز لرزه نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، در 12 کیلومتری شمال چالوس و بر روی آب های ساحلی دریای مازندران ذکر کرد و ادامه داد: با توجه به کوچکی زمین لرزه و خارج از محاطی بودن نقطه کانونی زمین لرزه نسبت به ایستگاه های لرزه نگاری احتمال خطا در برآورد موقعیت رومرکز تا حدودی وجود دارد، از این رو مرکز لرزه نگاری، عدم قطعیتی در حدود 2 کیلومتر در یک کیلومتر را برای رومرکز این زمین لرزه اعلام نموده است.

رومرکز زلزله 3.3 چالوس

وی با اشاره به گسل مسبب این زمین لرزه خاطر نشان کرد: نزدیکترین گسل شناخته شده به رومرکز زلزله 3.3 چالوس، گسل طویل خزر است که در این ناحیه به دلیل پیش آمدگی کوهستان، به سمت خط ساحلی نزدیکتر است و در ادامه به سمت غرب و در حوالی رامسر، در کمترین فاصله کوه و دریا، به مرز جدا کننده خط ساحل و کوهستان تبدیل می گردد.

بیت اللهی ادامه داد: رومرکز زلزله 3.3 در سمت شمالی گسل خزر و در فاصله حدود 15 کیلومتری گسل خزر و در سوی شمالی آن واقع شده است.

موقعیت رومرکز زلزله و گسل خزر

مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تاکید نمود: گسل خزر، گسل فشاری است که اگر تمام سگمنت های (نواحی) همراستای آن را تحت همین نام، نامگذاری کنیم درازای آن به بیش از 600 کیلومتر می رسد. راستای این گسل خم دار و خاوری- باختری است و شیب صفحه راندگی آن به سوی جنوب و در شمال البرز کوه و جنوب دشت های آمل و جلگه چالوس و سایر جلگه های مازندران واقع شده است.

وی گسل خزر، را گسله ای لرزه زا معرفی کرد و رخداد زمین لرزه های متعدد در امتداد آن موید این واقعیت دانست و یادآور شد: اما نکته ای که باید در خصوص زلزله 3.3 چالوس و سایر زمین لرزه های ساحلی مازندران باید ذکر کرد این است که با توجه به شیب به سمت جنوب صفحه گسلی خزر، نمی توان گسل خزر را به عنوان گسل مسبب این زمین لرزه و زلزله های شمالی آن قلمداد کرد، مگر اینکه خطای بیش از 15 کیلومتری را در برآورد رومرکز زلزله 3.3 و یا سایر زمین لرزه های خط ساحلی شمالی ایران بپذیریم که از نظر من چنین خطایی در برآورد زلزله با توجه به گسترش نسبتاً مناسب ایستگاه های لرزه نگاری، محتمل نیست.

به گفته وی رومرکز زلزله 3.3 در شمال خط ساحلی چالوس و در 15 کیلومتری از گسل خزر در شکل ذیل نشان داده شده است.

رومرکز زلزله 3.3 نسبت به خطوط ساحلی دریای مازندران

بیت اللهی ادامه داد: افتادگی شمال و جنوب البرز که از سوی شمالی به دریای مازندران و از سوی جنوبی به حاشیه شمالی ایران مرکزی مجانب می گردد با عملکرد گسل های مهم و کاری در راستای خم دار شرقی - غربی شکل گرفته است. در سمت شمالی البرز نیز شیب گسل ها به سمت جنوب و در سمت جنوبی آن در حاشیه دشت های ایران مرکزی است که این شیب به سمت شمال ادامه دارد (شکل گیری فرم هورستی البرز).

حاشیه شمالی البرز با شیب صفحات گسلی رو به جنوب و حاشیه جنوبی آن با شیب به شمال گسل ها، ارتفاعات هورستی البرز را در بر می گیرند

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه جابه جایی و گسیختگی در راستای صفحه گسلی با شیب به سمت جنوب، موجب جانمایی زلزله های اتفاق افتاده در سمت جنوبی خط گسلی خزر خواهد شد، اضافه نمود: از این رو این انتظار وجود دارد که رومرکز زلزله هایی که مسبب آنها، گسل خزر است، را در سوی جنوبی خط جانمایی شده گسل خزر واقع شدند. واضح است که این امر برای گسل های واقع در حاشیه جنوبی البرز نیز با توجه به جهت شمالی شیب گسل ها، بر عکس خواهد بود.

وی با آنالیز لرزه خیزی 13 سال اخیر (از ابتدای سال 2006 تا 08/ 02/ 2019‬ یادآور شد: این آنالیز نشان می دهد که در راستای نواری به طول 4 درجه و عرض 1 درجه (مستطیلی به طول حدود 450 کیلومتر در 110 کیلومتر) از تعداد بیش از 660 زمین لرزه با بزرگی بیش 2.5، تعداد از آنها در شمال خط ساحلی دریای مازندران جانمایی می شوند که قطعاً عبارت، خطای جانمایی در خصوص آنها به نظر چندان با واقعیت ها منطبق نیست.

بیت اللهی اضافه نمود: از حدود 660 زمین لرزه بالای 2.5 اتفاق افتاده در بازه زمانی 13 سال اخیر، تعداد 69 زمین لرزه در سمت شمالی خط ساحل دریا و بر روی آب جانمایی شده اند (حدود 11 درصد زمین لرزه ها).

مقادیر آماری زلزله های واقع در آب های ساحلی

به گفته وی زمین لرزه های واقع در نوار شمالی کشور که بخشی از خط ساحلی را نیز در بر می گیرد به این توضیح است:

مدیر بخش لزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: بر این اساس چنین به نظر می رسد که برای توجیه مکان یابی زمین لرزه های واقع بر خطوط و آب های ساحلی که در سوی شمالی گسل خزر واقع هستند احتمال امتداد گسل دیگری را با شیب به جنوب و به موازات خط ساحل باید در نظر گرفت. برای اثبات این امر ضرورت دارد مورفولوژی خط ساحل به طرف اعماق دریا با دقت مناسبی به نقشه در آورده گردد. چنین خط فرضی در شکل ذیل نشان داده شده است.

جهت گسل احتمالی فرضی که بتواند رخداد زمین لرزه های روی خط و آب های ساحلی دریای مازندران را توجیه کند

بیت اللهی عمق کانونی زلزله های اتفاق افتاده در نوار شمالی ساحل دریای مازندران را از 3 تا 36 کیلومتر در نوسان دانست (تعداد 69 زمین لرزه) و ادامه داد: عمق متوسط کانونی این زلزله ها حدود 13 کیلومتر برآورد شده است. ضمن آنکه امتداد گسل عشق آباد ترکمنستان، در راستای شرقی- غربی با خمش اندکی که امتداد آن را به جنوب شرق- شمال غرب تبدیل می نماید از وسط دریای مازندران عبور می نماید،

این فعال حوزه زلزله خاطر نشان کرد: این گسل، فعال و لرزه زا است و زمین لرزه های متعددی بر روی آن در بخش های شمالی دریای مازندران و بر روی آب های این دریا جانمایی شده است.