رانت به زبان ساده - عینک ورساچه

به گزارش عینک ورساچه، بروشورهای اقتصاد به زبان ساده به منظور آشنایی هرچه بیشتر فعالان مالی با مفاهیم مالی و به کارگیری صحیح این موارد در تحلیل های مالی محیط کسب وکار، در مرکز پژوهش های اتاق ایران تهیه و منتشر می گردد. شماره چهل و سوم این بروشور به بحث رانت اختصاص یافته است.

در اصطلاح مالی، رانت نوعی درآمد مازاد است که با غیررقابتی شدن بازارها ایجاد می شود. انحصاری شدن بازارها می تواند ناشی از عوامل بازاری مانند نوآوری، کمیابی، صرفه مقیاس یا مداخلات دولت مانند مقررات گذاری یا تخصیص منابع به وسیله دستور (بودجه ریزی) باشد. در اصطلاح فنی، رانت آن بخش از درآمد است که در بازار کاملاً رقابتی نباید وجود داشته باشد.

رانت ها حضور گسترده ای در اقتصاد دارند؛ اما ارزیابی از نقش رانت ها در اقتصاد به دو صورت متضاد انجام شده است. ازیک طرف، وقتی رانتی توسط دولت توزیع می شود، این رانت می تواند موجب انحراف در تخصیص منابع شده و از آن مهم تر، فعالان مالی را به سوی سرمایه گذاری و خرج کرد منابع برای به دست آوردن رانت (رانت جویی)، بجای کسب سود به وسیله خلاقیت و افزایش رقابت پذیری سوق دهد.

از این منظر رانت می تواند مترادف اقتصاد ناکارآمد تلقی شود؛ اما از سوی دیگر، رانت در شرایطی خاص می تواند ابزاری در دست دولت برای ترغیب فعالان مالی به ورود به عرصه های تازه (غلبه بر ریسک سرمایه گذاری در فعالیت های جدید) و مشوق یادگیری قابلیت های تولیدی تازه باشد، در این شرایط، پیامدهای بلندمدت توزیع رانت می تواند شتاب بخشی به رشد و تحول مالی را موجب شود. گروهی از اقتصاددانان معتقدند که هیچ تحول مالی بدون اتکا به توزیع بعضی از انواع رانت رخ نداده است.

بر این اساس، بروشور حاضر، با شرح رانت و انواع آن در اقتصاد، شروطی که با تحقق آن، رانت می تواند به تحول مالی یاری کند را شرح داده و این شروط را با شرایط توزیع رانت ها در اقتصاد ایران مقایسه نموده است.

متن کامل چهل و سومین شماره بروشور اقتصاد به زبان ساده با موضوع رانت را از اینجا دریافت کنید.